Bosna i Hercegovina ostaje neto izvoznik električne energije i u 2024. godini, ali uz jasan pad proizvodnje i snažan rast uvoza, što pokazuje rastuću ranjivost domaćeg energetskog sektora.
Prema zvaničnim podacima Nezavisnog operatora sistema BiH (NOSBiH), Agencije za statistiku BiH i evropskih energetskih izvora, energetski bilans BiH u 2024. godini ukazuje na značajne promjene u odnosu na prethodnu godinu.
Proizvodnja pala za 8%, potrošnja stabilna
Ukupna proizvodnja električne energije u Bosni i Hercegovini iznosila je 14,3 teravat-sati (TWh), što je za 8% manje u odnosu na 2023. godinu kada je proizvodnja iznosila 15,5 TWh.
Struktura proizvodnje u 2024. godini:
- Termoelektrane: 8,4 TWh (stabilno u odnosu na prošlu godinu)
- Hidroelektrane: 4,7 TWh (pad od čak 25%)
- Obnovljivi izvori (vjetar, solar i ostalo): 1,2 TWh
Domaća potrošnja ostala je stabilna na nivou od 11,3 TWh, bez značajnijih odstupanja u odnosu na prethodne godine.
Izvoz i dalje snažan: 8,4 TWh struje otišlo van granica
Bosna i Hercegovina je tokom 2024. godine izvezla ukupno 8,4 TWh električne energije, što je 8% više nego prethodne godine.
Uprkos padu cijena na evropskom tržištu, finansijska vrijednost izvoza i dalje je značajna, i procjenjuje se na oko 640 miliona KM, prema prosječnoj cijeni od 185 € po MWh.
Najveći kupci struje iz BiH ostaju zemlje regiona i Evropske unije, uključujući Hrvatsku, Crnu Goru, Srbiju i Mađarsku.
Uvoz skočio za 57% – sve češće se “spašavamo” iz inostranstva
Dok izvoz raste u količinama, uvoz električne energije bilježi ozbiljan skok. U 2024. godini, BiH je uvezla 5,9 TWh električne energije, što je 57% više nego prethodne godine.
Ukupni trošak uvoza iznosio je 312,6 miliona KM, što predstavlja rast od čak 44% u finansijskom smislu.
Glavni razlog za povećani uvoz je pad domaće proizvodnje, posebno iz hidroelektrana, kao i rast potrošnje u zimskim mjesecima.
Neto izvoz opada: BiH još izvozi, ali manje nego ranije
Bosna i Hercegovina je tokom 2024. godine izvezla ukupno 8,4 TWh električne energije, što je 8% više nego prethodne godine.
Uprkos padu cijena na evropskom tržištu, finansijska vrijednost izvoza i dalje je značajna, i procjenjuje se na oko 640 miliona KM, prema prosječnoj ceni od 185 € po MWh.
Najveći kupci struje iz BiH ostaju zemlje regiona i Evropske unije, uključujući Hrvatsku, Crnu Goru, Srbiju i Mađarsku.
Uprkos povećanom izvozu, rast uvoza smanjio je ukupni neto izvozni saldo na 2,5 TWh, što je za 36% manje nego prethodne godine.
Ukupna finansijska dobit od neto izvoza iznosi oko 485 miliona KM, što je pad od 42% u odnosu na 2023. godinu.
Energetski sektor BiH ostaje značajan izvoznik, ali se suočava sa jasnim izazovima:
- Pad hidroproizvodnje usled loših hidroloških uslova
- Rastući oslonac na uvoz, posebno u periodima vršne potrošnje
- Cjenovna volatilnost na regionalnim berzama, uz prosečnu cenu struje od preko 300 EUR/MWh na spot tržištima u januaru i februaru
Eksperti upozoravaju da je neophodna ubrzana diversifikacija izvora energije, uključujući snažniji razvoj solarne i vjetroenergije, kao i ulaganje u pametne mreže i skladišta energije.
Bosna i Hercegovina je u 2024. godini proizvela 14,3 TWh struje, potrošila 11,3 TWh, izvezla 8,4 TWh, a uvezla 5,9 TWh. I dalje ima pozitivan energetski bilans, ali uz jasne znakove ranjivosti, posebno zbog klimatskih uslova i tržišnih oscilacija.
